Somaliland Krizi Derinleşiyor: Stratejik Önemi, Kimler Tanıyor, Kimler Karşı Çıkıyor? İsrail İddialarının Perde Arkası

Afrika Boynuzu’nda Yeni Jeopolitik Fay Hattı

Afrika Boynuzu’nda 1991’den bu yana fiilî bir devlet olarak varlığını sürdüren Somaliland, yeniden küresel gündemin merkezine oturdu. Son dönemde liman anlaşmaları, askerî iş birlikleri ve İsrail’in tanıyabileceği iddiaları, bölgeyi yalnızca Afrika’nın değil, Orta Doğu ve Kızıldeniz güvenliğinin de kilit başlığı haline getirdi.

Bu kapsamlı analizde:

• Somaliland neden stratejik?

• Kimler tanıyor, kimler kesin olarak karşı?

• İsrail’in, Somaliland’ı tanıdığı veya hukuk görüşmelere başladığı iddiası doğru mu?

• Türkiye bu denklemde nerede duruyor?

tüm sorulara net, teyitli ve hukuken doğru yanıtlar bulacaksın.

Somaliland Nedir? Kısa Ama Kritik Arka Plan

• 1960’ta Britanya’dan bağımsız oldu.

• Aynı yıl Somali ile birleşti.

• 1991’de Somali iç savaşı sonrası tek taraflı bağımsızlık ilan etti.

Kendi:

• Parlamentosu

• Ordusu

• Para birimi

• Seçim sistemi

bulunmasına rağmen uluslararası hukukta devlet olarak tanınmıyor.

Somaliland Neden Bu Kadar Stratejik?

1. Kızıldeniz ve Bab el-Mandeb Denklemi

Somaliland;

• Bab el-Mandeb Boğazı’na yakın konumda.

• Dünya ticaretinin yaklaşık %30’unun geçtiği deniz yoluna komşu

Bu hat:

• Süveyş Kanalı

• Kızıldeniz

• Hint Okyanusu

üçgeninin en kritik boğazı.

2. Berbera Limanı: Jeopolitik Altın Değerinde

• Derin deniz kapasitesi

• Askerî ve ticari kullanıma uygun altyapı

• Afrika içlerine açılan lojistik kapı

Berbera Limanı:

• Çin’in Kuşak-Yol hamlelerine

• ABD’nin Hint Okyanusu–Kızıldeniz güvenlik stratejisine

• Körfez ülkelerinin ticaret ve üs arayışlarına

alternatif bir merkez sunuyor.

3. Güvenlik ve Askerî Boyut

• Korsanlık

• El-Şebab tehdidi

• Deniz ticaretinin güvenliği

Somaliland’ı askerî açıdan vazgeçilmez kılıyor.

Somaliland’ı Kimler Tanıdı? (Resmî Durum)

Hiçbir ülke, Somaliland’ı resmen bağımsız bir devlet olarak tanımadı.Ancak de facto (fiilî) temas ve destek veren aktörler var:

Dolaylı / Fiilî İlişki Kurulan Aktörler

• Ethiopia → Liman erişimi ve mutabakatlar

• Birleşik Arap Emirlikleri → Liman yatırımları

• Tayvan → Karşılıklı temsilcilik ofisleri

Tayvan–Somaliland yakınlaşması, ABD–Çin rekabetinin Afrika uzantısı olarak görülüyor.

Kimler Kesin Olarak Karşı Çıkıyor?

Somali

• Toprak bütünlüğünün ihlali

• “Yok hükmünde” açıklamaları

Afrika Birliği

• Sömürge sınırlarının korunması ilkesi

• Ayrılıkçı hareketlere emsal endişesi

Birleşmiş Milletler

• Somaliland’ı Somali’nin parçası kabul ediyor.

Türkiye

• Somali’nin toprak bütünlüğünü destekliyor.

• Mogadişu merkezli hükûmetle çalışıyor.

İsrail Somaliland’ı Tanıyor mu? Hukuki Görüşmeler Başladı mı?

Son günlerde, İsrail’in, Somaliland’ı tanımaya hazırlandığı ve hukuki görüşmelerin başladığı yönündeki iddialar dikkat çekti.

Net ve Teyitli Cevap

İsrail, Somaliland’ı tanımadı.

Resmî veya ilan edilmiş hukuki tanıma süreci yok.

İsrail Dışişleri’nden yapılmış resmî açıklama bulunmuyor.

Dolayısıyla “İsrail hukuki görüşmelere başladı” iddiası şu an için doğrulanmış değildir.

Bu İddialar Nereden Çıktı?

• Somaliland yönetiminin tanınma arayışları

• İsrail’in Kızıldeniz güvenliği ve İran karşıtı stratejisi

• Somaliland’ın liman ve lojistik iş birliği teklifleri

Ancak bunlar:

• Gayriresmî temas ihtimali düzeyindedir.

• Devletler arası hukukî müzakere anlamına gelmez.

İsrail Neden Şimdilik Tanımaz?

Uluslararası Hukuk Engeli

• Birleşmiş Milletler ilkeleriyle çelişir.

Afrika Birliği Dengesi

• Afrika’daki diplomatik kazanımlarını riske atar.

Somali Faktörü

• Somali ile ilişkileri tamamen koparır.

Uzmanlara göre, İsrail açısından bu adımın maliyeti, kazancından yüksek.

Türkiye Açısından Somaliland Meselesi

Türkiye;

• Somali’de askerî üs

• Liman, altyapı ve enerji projeleri

ile güçlü bir aktör.

Somaliland’ın tanınması:

• Türkiye’nin, Afrika Boynuzu politikasını

• Kızıldeniz güvenlik mimarisini

• Bölgesel denge stratejisini

doğrudan etkiler.

Uzman Yorumu

"Somaliland kısa vadede tanınmaz. Ancak tanınmadan da fiilî devlet gibi hareket eden nadir örneklerden biri olmaya devam eder. İsrail iddiaları ise şu aşamada stratejik yoklama düzeyindedir."

Sonuç: Somaliland Dosyası Ne Anlama Geliyor?

Afrika Boynuzu’nda yeni güç mücadelesi

Kızıldeniz merkezli küresel rekabet

İsrail iddiaları şimdilik teyitsiz

Türkiye için stratejik denge testi

Somaliland meselesi, sadece bir “ayrılıkçı bölge” değil; küresel jeopolitiğin geleceğini etkileyen bir satranç tahtasıdır.